Ik heb al jaren de gewoonte om voor de vakantie mijn bril thuis te laten. Mijn systeembril wel te verstaan. Die altijd en overal patronen ziet. En cultuurdingetjes. Ik neem er vakantie van, voor mijn eigen gezondheid. En voor mijn kinderen, als die meegaan. Want natuurlijk ligt het aan mijn laser-ogen (en -oren) dat ik overal en nergens gekke cultuurfratsen en bizarre patronen zie. Dat een tankstation langs de route du soleil een walhalla is om familiecultuurdingetjes te spotten. Leuk voor de inspiratie, maar verder een teken van verschrikkelijke beroepsdeformatie en helemaal niet grappig.
Jaren geleden kondigde ik al aan: ik laat mijn bril thuis. En er wordt niet opgevoed in de vakantie. Mijn kinderen maakten daar acuut een traditie van. Zoals zij al heel lang van alles wat ze leuk vinden onmiddellijk een traditie maken. Wat gek genoeg bijzonder vaak te maken heeft met eten.
Zelfgemaakte tomatensoep en pannenkoeken met spek op de eerste middag op Vlieland. Gevulde koek op de boot op de heenweg en friet op de terugweg. Vakantie inluiden met uit eten; vakantie afsluiten met uit eten. Ieder een zak snoep van Kruidvat, zelfgeschept, voor in de auto naar ver weg, die meestal eindigden op de hoedenplank in de zon, gesmolten en aan elkaar gekoekt. Witte bolletjes met dik Nutella voor op de volle parkeerplaatsen. Op je kop onder uit de tas in de achterbak zoute stengels en Bastognekoeken opdiepen (nee, niet even stoppen). Blikjes Sinas terwijl we nooit Sinas drinken. En altijd langs MacDonalds op de terugweg in Nederland.
Het spelletje onderweg 'ik zie ik zie wat jij niet ziet en het is ... een koe'. Nog steeds, nu mijn kinderen 20 en 22 zijn, hoort dat bij de traditie. Net als en 'ik ga op reis en ik neem mee ...', wat nu dus 'ik ga op reis en ik neem niet mee ...' is geworden.
De helft van die tradities past niet meer. MacDonalds is vies. En Sinas ook. Spekpannenkoeken passen niet bij vegetariërs. En snoep niet bij zes keer per week sporten. Van Nutella krijg je pukkels, en er schijnt nog iets anders ongezonds in te zitten. Toch doen we het. Zo doen wij dat, dat zijn onze manieren. Dat zijn onze cultuurdingetjes.
Net als ruziemaken op dag 5. En goede ideeën over 'een tochtje' die steevast stuklopen op creditcard die het niet doet, openingstijden die we hebben gemist, file op een berg, verkeerd schoeisel of ongeschikt weer.
Mijn kinderen zijn inmiddels zo geïndoctrineerd dat ze vakantiebingo hebben ingevoerd, voor alle leuke en minder leuke cultuurfratsen die wij stug herhalen. En voor onze eigen lol staan daar ook cultuurdingetjes van andere families onderweg op: vijf man die geen woord tegen elkaar zeggen tijdens het diner, Nederlandse pubers die hun ouders uitkafferen op een Frans plein, en 'als je nu niet stopt met zeiken dan gaan we morgen naar huis!'-dreigementen, keihard naar elkaar roepen in een Italiaanse supermarkt over de idioot dure/goedkope Hero Appelmoes.
Waarom dat cultuurdingetjes zijn? Omdat niemand in dat gezin er ook maar een wenkbrauw over optrekt. Gewoon twee uren samen zwijgen en niks uitwisselen. Gewoon je laten uitkafferen door je 15-jarige dochter. Gewoon de dreigementen van je oververmoeide moeder langs je heen laten gaan. Gewoon keihard roepen door een supermarkt en gewoon prijzen vergelijken. Heel gewoon. Terwijl de rest zich ergert, verbaast of plezier aan beleeft.
Zo gaat dat met cultuur. En met cultuurdingetjes. Met 'rare' cultuurfratsen. En natuurlijk, natúúrlijk, herhalen patronen zich op vakantie. Dat is heel normaal, heel voorspelbaar. Doe gewoon bingo, met lange tanden voor mijn part. Zeg vergenoegd, chagrijnig of beschaamd: ja, zo doen wij dat.
Na de vakantie maar weer die andere cultuurdingetjes. Die heus niet weg zijn na de vakantie. Die ook heel normaal en heel voorspelbaar zijn. En echt uit je vloerbedekking kunnen als dat echt nodig is. Bestel mijn boek vast voor na de vakantie. Of voor in de vakantie, kan ook. Dan loop je wel het risico dat je mijn perspectief zomaar enorm toepasbaar vindt op je familiecultuurdingetjes. En dat is, gezien de hoeveelheid appjes die ik krijg vanaf de camping of aan het strand, soms een enorme opluchting en soms een niet zo enorme opluchting...
Fijne zomer! Ik ga mijn bril afzetten. En mijn lenzen uitdoen. En mijn boek thuislaten. Na de vakantie vertel ik je wel hoe je in je organisatie bingo kunt doen en waarom dat zo helpt bij een cultuurverandering!
© Maaike Thiecke; delen natuurlijk graag, bronvermelding ook graag!