"Ik zou het niet doen."
De HR-directeur schoot in de lach toen ik het zei. Hij had me net verteld dat mijn bijdrage aan de leiderschapsdag nogal goed gevallen was. Over veranderen makkelijker maken en de knoppen waar je aan kunt draaien om je mensen in beweging te krijgen. De deelnemers waren het unaniem eens: meer meer meer! Dus er moest een vervolg komen. Met veel verdieping op cultuurdingetjes en zo.
En ik zei dus dat ik dat niet zou doen, als ik hem was.
Hij dacht dat ik een geintje maakte. Was het niet. Omdat steeds opnieuw, in elke workshop, de afkeer van één van die knoppen op tafel kwam. De knop 'voorwaarden regelen'. Met enige trots zelfs werd keer op keer verkondigd dat ze alles wat te maken had met processen, procedures, systemen, afspraken, structuur, rollen en bevoegdheden totaal niet nodig hadden. Eigenlijk: we hebben het wel maar we gebruiken het natuurlijk niet.
Effe zelf denken zeg. En je verantwoordelijkheid nemen zeg.
Nou ben ik wel gewend dat de harde kant regelen nooit de populariteitsprijs wint, in die vijf knoppen die ik noem. Wat krap vijftien jaar geleden in de meeste organisaties nog het wondermiddel was voor verandering (regel het en het komt goed), is inmiddels minstens stom corvee. En 'oud blauw leiderschap dus weg ermee'.
Vaak tref ik nog wel wat schuchtere deelnemers met een neus voor 'dat stomme corvee' en aanleg voor 'hopeloos blauw'. Soms komen die in de pauze even zachtjes melden dat ze al jaren zeggen dat de basis niet op orde is, maar dat dat wordt ontvangen met minachtend zwijgen, hoongelach of kotsgeluiden.
Op deze leiderschapsdag trof ik niemand met die neus of die aanleg. En ook niemand die in de pauze zich even zachtjes meldde.
Wat mij betreft is de afkeer van 'gewoon goed regelen' een blinde vlek en een groot risico voor een organisatie, zeker in een cultuurverandering. Nee, het is niet voldoende, die harde kant, die bovenstroom, die blauwe zooi, maar wel een noodzakelijke voorwaarde. Dus blijf ik een lans breken voor domweg verkeer regelen. Inclusief opblazen, barricaderen, afschaffen van het oude verkeer dat gedoe in stand houdt.
Ik noem het dan maar cultuur-corvee.
Het is namelijk vrij simpel. Je krijgt vanzelf ongelofelijk veel onnodig gedoe en gezeik in je organisatie als onvoldoende helder is wie welke rol heeft, welke bevoegdheden daarbij horen, wat de meetlat is voor fatsoenlijk werk, welke procedure je moet volgen, waar je moet werken en met wie, waar de sleutels liggen, wie de kas beheert, wie je opdrachtgever is en binnen welk kader die opdrachtgever vindt dat je je werk moet doen.
Daar krijg je gratis en voor niks verkeerschaos van.
Natuurlijk: als jullie de dagelijkse verkeersopstoppingen die dat oplevert juist een sport vinden, vooral niet veranderen. Als jullie de botsauto-vibe en zooitje ongeregeld juist een voorwaarde voor een dynamische, creatieve organisatie vinden: lekker doen. Als klanten niet piepen, het geld tegen de plinten klotst en de groei gestaag doorzet terwijl jullie elke dag opnieuw de weg kwijt zijn: vooral zo laten.
Dat is dan weer geen geintje: wat niet stuk is, moet je vooral niet repareren.
Wacht alleen even met dat soort gedoe meteen een cultuurdingetje te noemen. Overweeg op z'n minst twee tellen dat de aanhoudende vertraging, conflicten, werkdruk en misverstanden een gevolg zijn van 'slecht geregeld'.
Of een gevolg van cultuur-corvee-haat.
"Ohhh, dat hebben wij!", zei de HR-directeur.
"En dat is precies de reden waarom ik zeg: doe maar niet, die verdieping op cultuurdingetjes."
"Wat dan wel?"
"Een cultuur-corvee-haat-training."
Deze directeur denkt er nog even over na.
En ik realiseer me weer eens hoe een cultuurverandering begint bij de bereidheid om je af te vragen of het wel een cultuurprobleem is. Dat je je als adviseur dat ook moet afvragen, ook als je likkebaardend in zo'n complex cultuurtraject zou willen springen. Zodat je niet per ongeluk aan de verkeerde knoppen draait. Of erger nog: je organisatie onbedoeld nog verder in de cultuurshit helpt.
Dàt is nou wat je in de training Cultuurdingetjes leert. Die noodzakelijke oefff-vragen stellen waar eigenlijk niemand op zit te wachten. En goeie oefff-interventies doen. Afgewisseld met aahh-vragen en aahh-interventies waar de veranderstress in je organisatie juist enorm van afneemt. Zodat jij als adviseur woest aantrekkelijk wordt als gids in dat irritante, onbegrijpelijke cultuurmoeras. Omdat jij precies weet wat je moet doen én laten als er echt een cultuurdingetje is.
Wil je ook? Schrijf je in, er zijn nog twee plekken voor de training die in april start. Je kunt ook in het najaar starten als je eerst nog die cultuur-corvee-haat-training moet regelen.