"Wij starten een nieuwe organisatie, wij kunnen gewoon vers beginnen met onze organisatiecultuur." Ik zag een paar verheugde gezichten over hun mazzel met de cultuur van hun dromen. Zij zaten gebakken, vonden ze, zo zonder oude cultuur. En dus zonder oude vloerbedekking die ze eruit zouden moeten wrikken.
Ze hadden al wat gebrainstormd over een fijne organisatiecultuur. Open natuurlijk. Professioneel ook. Veilig graag. Uitnodigend. Met een goed leerklimaat. Maar ja, dat was een beetje vaag. "Wat is eigenlijk de beste organisatiecultuur?" vroegen ze mij. "Dan doen we dat gewoon."
Ze wilden een rechtstreeks antwoord. Dat is toch wel het minste wat je kunt verwachten van de auteur van een boek over organisatiecultuur, toch? En had ik het niet over culturen 'from hell' en 'from heaven'? Nou dan!
Ik had slecht nieuws.
De beste organisatiecultuur bestaat namelijk niet. De cultuur in je organisatie is namelijk geen doel op zich; het is een middel om je organisatie te laten floreren. Om de beweging te ondersteunen die je wilt maken. Om de belofte waar te maken die je hebt gedaan aan je klanten. Om je opgave te halen. Dus de beste cultuur voor jouw organisatie is hoogstwaarschijnlijk anders dan de beste organisatiecultuur voor een andere organisatie. Sterker nog: als je bouwt aan de cultuur van je dromen, zorg dan vooral dat je cultuur rechtstreeks bijdraagt aan je bestaansrecht als organisatie. En niet los verkrijgbaar is.
Ook bij die zeer gewenste organisatiecultuur. Die inclusieve. Of die vitale. Ook dan: vraag je af hoe die samenhangt met je opgave of je ambitie.
Cultuur als middel dus. Net zoals zelfsturende teams, een fusie of Agile een middel zijn, en geen doel op zich. Dat ligt nogal voor de hand zou je zeggen, maar cultuur lijkt hier en daar onbedoeld toch een doel op zich te worden. Als iets wat los bestaat. Als we maar van die familiecultuur af zijn. Of als we maar die inclusieve cultuur hebben.
Ja, en dan?
Wat wordt de organisatie daar wijzer van? Wat wordt de klant daar wijzer van? Betere dienstverlening? Grotere overlevingskans? Meer betekenis voor de klant? Aantrekkelijkere werkgever zodat we over drie jaar niet zonder personeel zitten? Welke bedreiging of uitdaging uit de markt kunnen we daardoor beter aan?
Zorg dat cultuur niet los verkrijgbaar is. Of wordt. Wat mij betreft is dat de eerste stap naar de cultuur van je dromen.
De oprichters van dat nieuwe bedrijf trokken een vies gezicht. Weinig inspirerend hoor, zo'n antwoord. Meteen ook zo zakelijk. En onpersoonlijk. Niks aan. Dat gingen zij heel anders doen! Zoals ze zoveel dingen helemaal anders gingen doen dan gebruikelijk in hun branche. Om te beginnen met gewoon een fijne cultuur waar je je echt thuis voelt. En daar gingen ze eens iemand bij betrekken die WEL een heel inspirerend antwoord had over de beste organisatiecultuur en WEL met hen verder kon brainstormen over hun persoonlijke waarden en levensmissie. En WEL geïnteresseerd was in een budget van € 20.000,- om die nieuwe cultuur vorm te geven.
Inmiddels weet ik dat het echt voor iedereen beter is als meteen op tafel ligt dat we geen match zijn.