Twintig jaar geleden begon ik mijn allereerste onderneming: Quiche & Co, een cateringbedrijf en kookstudio. Mijn grote droom was om teams in mijn keuken net zo lang te laten overkoken, aanbranden en schiften, totdat ze gingen vliegen. Een plek waar ze konden leren om beter, efficiënter, eenvoudiger samen te werken. Nog steeds als ik hierover vertel, krijgen teams meteen zin.
"Beter dan een dag met elkaar in een zaaltje zitten!"
Ja. Dat vond ik nou ook. Maar zo werkte het niet.
Helaas bleef het bij een droom. Want ik had genoeg teams in mijn keuken, er kwam er alleen nooit eentje in het kader van teamontwikkeling. Het heette soms teambuilding, maar hun definitie was zonder uitzondering: leuke avond. Dat kon natuurlijk, dan zorgde ik gewoon dat de oven het deed, de avocado's rijp waren en wijn in overvloed. Een afwashulp, want afwassen is niet gezellig. Extreem lekkere borrelhappen om de stemming er vanaf het begin goed in te brengen en lege magen te vullen. En duidelijke recepten, alhoewel dat weinig uitmaakte want ondanks mijn enige instructie bij aanvang (LEES het recept), ging iedereen gewoon aan de gang zonder te lezen. Wat bijna standaard opleverde dat de limoenen waren uitgeperst voordat de schil geraspt werd (dus veel extra limoenen),
Sowieso extra ingrediënten. Zeker 20 extra eieren want eieren splitsen is een kunst. En helemaal drie kilo extra chocola: bijna altijd geschift want 'smelten au bain marie is voor watjes' (of iets waar je nog nooit van hebt gehoord maar dat ga je zeker niet vragen).
Het zat wel goed bij die kookworkshops, altijd tevreden deelnemers.
Ik was minder tevreden. Ik voelde me steeds vaker een animeermeisje: gewoon een leuke avond mogelijk maken. Dat kon ik heel goed, alleen zag ik op die leuke avonden met lede ogen aan hoe ze elkaar niet in de pannen lieten kijken. Hoe ze elkaar de schuld gaven als het niet lukte (of het recept). Hoe er overduidelijk mensen waren voor het domme werk (uien snijden, pistachenootjes pellen, de kook- of baktijd in de gaten houden), mensen voor de grote gebaren (voor de apparaten met lawaai of vlammen) en mensen die het applaus in ontvangst namen.
Mensen die volledig in hun eentje de hele boel stonden te redden terwijl hun collega's zich met elkaar, de drank, of buiten roken bezighielden.
Teams die vanaf de eerste minuut in een verhitte strijd terecht kwamen over alles (de beste manier om een blauwe snijplank te gebruiken, de definitie van al dente, of je avocado's wel of niet moet schillen), teams die alles met z'n allen deden (duurt lang) en teams die alles in losse stukjes opknipten zodat niemand ook maar iets samen hoefde te doen.
Ja, die metafoor van de keuken, die klopte als een bus voor teams, alleen wilde niemand 'm hebben.
Ik begon mijn vak te missen. Ik heb eerst een volstrekt mislukt experiment gedaan door eenzijdig de meetlat aan te passen. Niks 'leuk joh' en 'dat was gezellig'; zweten moesten ze. Gewoon de eieren op, als samenwerkingsoefening. Geen borrelhappen dus veel hangry deelnemers die narrig werden van de honger, als ze er niet snel genoeg samen uitkwamen (goed voor het oefenen van conflictvaardigheid). Gewoon tijdens een gezellige kookworkshop gratis met feedback strooien over wat ik voor 'onhandigs' in de samenwerking zag.
Dat was een heel slecht idee.
Acuut ontevreden deelnemers. En opdrachtgevers. Ik heb nog een tijdje verbolgen over gebrek aan reflectie rondgelopen totdat een opdrachtgever me onder m'n neus wreef dat hij voor iets anders betaald had dan wat ik 'm gaf. "Kan mij het schelen dat je het er gratis bij geeft, ik wil het niet hebben!", zei hij.
Ik moest niet alleen zelf uit een ander vaatje tappen, ik moest ook andere opdrachten regelen. Met een andere meetlat. En opdrachtgevers die helemaal niet 'leuk joh' wilden maar overkoken, aanbranden en schiften omdat dat de enige weg was naar ander gedrag. Met of zonder kookworkshop.
Mijn kookstudio leidde af. Koken is te gezellig. Dus ik stopte ermee. En ging weer in organisaties aan het werk.
Die ervaring met Quiche & Co leverde me in ieder geval een neus op voor animeermeisjes-opdrachten. Opdrachten voor de gezelligheid. Kan-nooit-kwaad-opdrachten. Lekker-bezig-opdrachten. We-hebben-nog-budget-dus-wie-weet-er-nog-iets-leuks-opdrachten. Tuurlijk-moet-het-anders-maar-nu-even-niet-opdrachten. Want ook zonder kookworkshops kwam ik in organisaties waar ik me afvroeg of ik wel bijdroeg aan een structurele oplossing. Of was het nou een doekje voor het bloeden, nòg een rondje advies over omgaan met conflicten, nòg een keer 100 man opleiden in coachen op competenties, nòg een team from hell coachen?
Ook zonder Quiche & Co had ik meer dan me lief was opdrachten die ehhh, tja, mmm, best wel leken op animeermeisjesopdrachten.
En daar is niks mis mee, alleen wilde ik juist zo graag een bijdrage leveren aan organisatieverandering. Ik wilde juist graag met teams werken die snakten naar beter samenwerken. Die de balen hadden dat het zo stroef ging in de samenwerking en het per se anders wilden. Opdrachtgevers die droomden van een vitale organisatie en ervan wakker lagen dat hun klanten niet tevreden waren. Adviseurs die zich schaamden dat nog niet de helft van hun potentie zichtbaar was in de organisatie en zo genoeg hadden van 'tja, doe je niks aan.'.
Need-to-opdrachten, en geen nice-to-opdrachten. Dàt wilde ik.
Inmiddels weet ik: als je geen animeermeisjesopdrachten meer wilt, dan heb je twee dingen op je bordje. Ten eerste zorgen dat je als adviseur echt verstand hebt van het noodzakelijke overkoken, aanbranden en schiften als het voor het echie is. En ten tweede: je ideale opdrachtgevers regelen. Opdrachtgevers die niet alleen vooraf ja zeggen tegen 'ongezellig' maar dat ook nog vinden bij de eerste aanbranding, schifting of overkoking. Opdrachtgevers die tevreden zijn als ze klotsende oksels krijgen van jouw advies en aanpak, omdat je overduidelijk verstand hebt van veranderen. Opdrachtgevers die geraakt zijn dat je erbij blijft als het allemaal helemaal niet zo leuk is.
Wil jij dat ook? Dan ben je bij mij aan het goede adres. De opleiding voor adviseurs begint weer in september, je bent van harte welkom!